Về Xã Đoài chiêm ngưỡng “đệ nhất cam”

Hằng năm, cứ vào dịp lễ Noel, người dân ở làng Xã Đoài (xã Nghi Diên, Nghi Lộc, Nghệ An) lại nhộn nhịp đón khách thập phương về thăm quan và đặt mua cam tại vườn, để thưởng thức, hoặc làm quà biếu vào dịp Tết Nguyên đán. Đặc sản cam Xã Đoài xứ Nghệ được mua với giá rất cao, từ 60 – 80.000 đồng/quả, nhưng năm nào cũng “cháy” hàng.

Món quà tết đặc biệt

Sở dĩ người dân làng Xã Đoài được khắp nơi biết đến là vì nơi đây trồng được loại cam “độc nhất vô nhị”.

Dẫn chúng tôi ra thăm vườn cam đang vào mùa thu hoạch, anh Nguyễn Duy Hiệp - ở xóm 9, làng Xã Đoài - cho biết: “Gia đình chúng tôi đã có truyền thống trồng loại cam đặc sản này qua nhiều thế hệ. Hiện, trong số 50 cây cam ở vườn, có tới 20 cây có độ tuổi 70 năm, được trồng từ thời cố nội, còn lại cũng được trồng đã hơn 30 năm. Chúng tôi khẳng định rằng, nói đến đặc sản cam Xã Đoài, thì chỉ duy nhất ở làng này mới có”.

Ông Hưởng trong vườn cam Xã Đoài của gia đình mình.

Nói về đặc tính của cam Xã Đoài, anh Hiệp bộc bạch: “Có lẽ do thổ nhưỡng và nguồn nước ở làng chúng tôi đã tạo nên vị ngọt và hương thơm  đặc biệt của loại cam này. Đặc điểm để nhận diện quả cam Xã Đoài là vỏ mỏng đều, mịn và có màu vàng tươi khi chín, sau đó sẽ chuyển dần sang màu vàng sẫm, mùi hương thơm dịu tỏa khi bổ cam, ruột vàng óng và nước cam ngọt thanh, không chua, ăn vào có chất kết dính như mật ong ở ngay đầu lưỡi. Cam Xã Đoài mọng nước, có trọng lượng khoảng 200 – 250gr/quả…”.

“Toàn bộ cam trong vườn chúng tôi đã được khách đặt mua với giá 70.000 đồng/quả. Khách đặt mua, rồi nhờ gia đình bảo quản cho đến ngày 20 tháng Chạp, họ đến lấy. Vào những ngày cận Tết Nguyên đán năm ngoái, khách hàng đặt mua với giá 100.000 đồng/quả, nhưng gia đình tôi không còn cam để bán” - anh Hiệp cho biết.

Rời vườn cam của gia đình anh Hiệp, chúng tôi đến với vườn cam của ông Phan Công Hưởng - nguyên Phó chủ tịch UBND xã Nghi Diên. Vườn cam ông Hưởng có tới 200 cây, được trồng thành từng hàng thẳng tít tắp, quả trĩu cành. Trò chuyện với chúng tôi, ông Hưởng phấn khởi: “Mùa thu hoạch cam năm nay, gia đình tôi có khoảng 4.000 – 5.000 quả để bán. Đa số cam trong vườn đều được khách hàng đặt mua sớm. Nhận thấy giá trị của loại cam đặc sản này, nên tôi đã phối hợp với Viện khoa học kỹ thuật Nông nghiệp Bắc Trung Bộ để quy hoạch, chuyển đổi đất ruộng sản xuất lúa của gia đình sang trồng cam Xã Đoài. Sau ba năm trồng, đến nay, vườn cam của gia đình tôi đã cho thu hoạch được vài vụ rồi”.

Cam Xã Đoài – “linh hồn” của cam Vinh …

Không chỉ là loại quả được xếp đầu bảng trong thương hiệu cam Vinh, mà đặc sản cam Xã Đoài vốn từ lâu đã đi vào làn điệu dân ca ví giặm – một di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại: “Cam Xã Đoài xứ Nghệ/ Càng chín lại càng ngon” . Vị hương của cam Xã Đoài còn đọng trong những câu thơ của nhà thơ Phạm Tiến Duật:

“Cam Xa Đoài mọng nước
Giọt vàng như mật ong
Bổ cam ngoài cửa trước
Hương bay vào nhà trong”…

Theo cuốn sử của xã Nghi Diên: “Đệ nhất cam” được trồng vào khoảng 150 năm trước. Bấy giờ, một vị linh mục người Pháp khi đến vùng đất Xã Đoài truyền đạo, đã mang theo một giống cam để trồng. Sau 3 – 4 năm, cây cho quả to, hình bầu, khối trụ, ít hạt, ăn thơm ngon đến kỳ lạ. Vị ngọt và hương thơm của nó đã nhanh lan truyền khắp trong thiên hạ. Không chỉ người Việt, mà đến cả các vị quan Tây lúc bấy giờ cũng hết lời ngợi ca cam Xã Đoài. Từ đó, loại cam này đã được người dân Xã Đoài trồng cho đến ngày nay. Cam Xã Đoài đã vinh dự được ghi vào Đại từ điển Pháp, được ví ngang hàng với loại xoài đặc sản của nước Lào: “Cam Xã Đoài – Xoài Thà Khẹc”.

Cam Xã Đoài nổi tiếng bởi vị ngọt và hương thơm đặc biệt.

Nhìn nhận về đặc tính của cam Xã Đoài, ông Nguyễn Thanh Hải - Trưởng bộ môn nghiên cứu về rau, hoa, quả (Viện khoa học kỹ thuật nông nghiệp Bắc Trung Bộ) đánh giá: “Trong nhóm cam quả tạo nên thương hiệu cam Vinh, thì cam Xã Đoài là “hạt nhân” được xếp đầu bảng, sau đó mới đến cam sông Con, cam Vân Du…Hương vị và độ ngọt của đặc sản cam Xã Đoài không có loại cam nào sánh được. Điều kỳ lạ của cam Xã Đoài là ở chỗ: Sau khi bình tuyển thành công, chúng tôi có đưa cây giống lên trồng thử ở vùng đất huyện Con Cuông (Nghệ An), nhưng quả của nó lại không còn mùi vị như trồng ở làng Xã Đoài”.

Nhờ đặc tính thơm, ngon vượt trội hơn hẳn mọi loại cam khác, nên cam Xã Đoài được nhiều người chọn làm món quà tết thượng hạng. Tuy được mua với giá cao, nhưng hiện tại, diện tích trồng loại cam đặc sản này ở làng Xã Đoài đang có xu hướng thu hẹp, vì thiếu quỹ đất. Thiết nghĩ, chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng sớm quan tâm quy hoạch quỹ đất và xây dựng cơ chế ưu đãi, để người dân Xã Đoài tiếp tục phát triển bền vững loại cam quý hiếm, có giá trị kinh tế cao này.

ĐIỀU TRỊ BỆNH CỘT SỐNG - THẦN KINH THEO PHƯƠNG PHÁP DIỆN CHẨN

VĂN PHÒNG DIỆN CHẨN SỐNG KHỎE

 GỌI CHO CHÚNG TÔI 0906143408